Compartimos a Conferencia Inaugural de Núria Varela, periodista, escritora e referente internacional en políticas públicas de igualdade, no marco da celebración do V Foro de Municipios Comprometidos coa Igualtatécnico dos actos previstos do proxecto DIGECP o cal conta co apoio da Unión Europea.

Co título “Feminismo e política local: unha alianza para transformar a sociedade”, Varela reivindicou o marco internacional dos dereitos humanos como fundamento para as políticas de igualdade no mundo local, pondo énfase en instrumentos como a CEDAW e a importancia de protexer a transversalidade de xénero, a corresponsabilidade e os usos do tempo na acción pública.

Alertou sobre o crecemento das violencias machistas, ligado á desigualdade entre mulleres e homes, e a necesidade de combatelas desde todos os ámbitos, tamén desde os gobernos locais, onde subliñou o papel fundamental das administracións municipais como garantes de dereitos nas cidades e pobos.

Varela insistiu no valor da avaliación das políticas locais como mecanismo para mellorar, soster e lexitimar a axenda feminista na xestión pública. “Igualdade e corresponsabilidade van xuntas na defensa dos dereitos das mulleres a ter unha vida digna e coas mesmas oportunidades que os homes”. Porén, comentou que as políticas locais deben integrar unha nova cultura dos usos do tempo social que inclúa tempo para a formación de equipos técnicos e profesionais en materia de corresponsabilidade.

Hai que facer un esforzo máis elevado para integrar a cultura dos usos do tempo e a corresponsabilidade mediante un conxunto coherente de políticas públicas que actúen ao mesmo tempo sobre a regulación, os servizos, a fiscalidade e a educación en valores. Respecto a este tema deu algunhas pistas sobre cómo facelo.

Marco normativo e dereito ao tempo

Os poderes públicos poden aprobar leis que definan o dereito ao coidado, á conciliación e á corresponsabilidade entre mulleres e homes, así como entre Estado, as familias e comunidade, situando o coidado como un dereito social básico. Este marco debe incluír permisos iguais e intransferibles por nacemento ou adopción, regulación do teletraballo e xornadas máis racionais que eviten a cultura das horas extras.​

Sistemas integrais de curas

A creación de sistemas públicos de coidados universais e de calidade (garderías, servizos de atención domiciliaria, centros de día, recursos para dependencia) reduce a carga invisible das familias e fai posible repartir mellor o tempo. Estes sistemas deben recoñece-lo coidado como parte dos sistemas de protección social e coordinar servicios sociais, sanitarios, educativos e comunitarios no territorio.​

Políticas de tempo en cidades e empresas

A escala local pódense impulsar oficinas do tempo, plans de cidade para racionalizar horarios (comercio, transporte, escolas, administración) e fomentar contornos máis próximos que reduzan os desprazamentos. No ámbito laboral, as administracións poden condicionar axudas e contratación pública a plans de conciliación, flexibilidade horaria pactada e medidas de corresponsabilidade dentro das empresas.​

Educación, cultura e sensibilización

As políticas educativas poden incorporar o uso responsable do tempo, a coeducación e a corresponsabilidade de xénero desde as primeiras etapas, traballando roles e tarefas de coidado na aula e coas familias. A través de programas de cultura comunitaria e participación veciñal pódense promover prácticas de apoio mutuo, voluntariado de coidados e novos imaxinarios sobre o valor social do tempo propio e alleo.​

Apoio a familias e incentivos

Estratexias específicas de conciliación e corresponsabilidade para familias poden combinar servizos (canguraxe público, actividades extraescolares) con axudas económicas e vacinas fiscais condicionadas á repartición equitativa dos permisos e das responsabilidades de coidado. Avaliar periodicamente estas políticas con indicadores de uso do tempo, benestar e igualdade de xénero permite axustalas e consolidar unha cultura social que valore o tempo como ben colectivo.